معاونت پژوهشی مرکز آموزش مدیریت دولتی در راستای پشتیبانی اندیشه‌ای از برنامه اصلاح نظام اداری دولت چهاردهم، نشست علمی تخصصی « جعبه ابزار خط‌مشی؛ رویکردی نوین به ابزارهای سیاستی در نظام اداری ایران» را با سخنرانی دکتر محمد عبدالحسین‌زاده(عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت ایران)،  در روز یکشنبه مورخ 12 مرداد 1404 با حضور بیش از 400  نفر از علاقه مندان و فراگیران از مراکز علمی، دانشگاهی و دستگاه‌های اجرایی به صورت برخط(آنلاین)، از طریق سامانه آموزش‌های الکترونیکی(LTMS ) برگزار نمود.

این نشست تخصصی که مبتنی بر تلفیقی از مبانی نظری، الگوهای بین‌المللی، تجربه‌های تطبیقی و چالش‌های بومی بود، با استقبال گسترده متخصصان، مدیران دولتی، کارشناسان خط‌مشی و پژوهشگران حوزه سیاست‌گذاری عمومی مواجه شد و در آن تلاش شد تا با عبور از کلیشه‌های رایج و ناکارآمد از جمله رویکردهای سراسری برای همه مسائل، افق‌های تازه‌ای در طراحی و به‌کارگیری ابزارهای خط‌مشی مبتنی بر اقتضائات زمینه‌ای، ساختارهای اجتماعی و واقعیت‌های اداری ایران ترسیم گردد.

در این نشست، مفهوم «جعبه‌ابزار خط‌مشی» نه به عنوان یک چارچوب صرفاً مفهومی، بلکه به مثابه یک رویکرد عملیاتی و پویا معرفی شد که می‌تواند با بهره‌گیری از ابزارهای متنوع اقتداری، اطلاعاتی، مالی، سازمانی و انگیزشی و با توجه به ظرفیت دولت، سطح پیچیدگی مسائل، مشارکت شهروندان و وضعیت نهادی، امکان انتخاب ترکیب بهینه‌ای از ابزارهای خط‌مشی بسته‌های ابزار را برای مواجهه با مسائل ساختاریافته فراهم سازد.

دکتر عبدالحسین‌زاده با تشریح دقیق گونه‌شناسی‌های معتبر ابزارهای سیاستی مانند مدل هود ، چارچوب هاولت، ابزارهای جوهری و رویه‌ای، طبقه‌بندی‌های اقتداری، مالی و اطلاعاتی و نیز سطوح پنج‌گانه ابزارها از ساختاری و تسهیل‌گر تا توسعه‌ای و ظرفیت‌ساز، اهمیت طراحی بسته‌هایی با انسجام، سازگاری درونی و تجانس هدف‌ابزار را برجسته ساخت و با ارائه مثال‌های کاربردی از سیاست‌گذاری در نظام اداری و منابع انسانی، نشان داد که سیاست موفق، الزاماً سیاستی نیست که بیشترین اجبار یا منابع را بسیج می‌کند، بلکه سیاستی است که ابزار مناسب را با توجه به ماهیت مسئله، مخاطب خط‌مشی، زمینه اجتماعی و ظرفیت اجرایی، دقیق و انعطاف‌پذیر انتخاب می‌کند.

از دیگر بخش‌های مهم این نشست تخصصی، تحلیل چگونگی کالیبراسیون ابزارها در ابعاد هفت‌گانه نظیر دقت، اجبار، منابع، نهاد متولی، پاسخگویی، قابلیت رویت و مشارکت اجتماعی بود که نشان داد تنظیم‌گری مؤثر مستلزم آگاهی عمیق از موازنه میان سخت‌گیری و اقناع، اجبار و تشویق، اطلاعات و اقتدار است.

در ادامه، بسته ابزار خط‌مشی همچون یک سیستم زنده و پویا تلقی شد که می‌تواند از طریق بازطراحی، ترکیب، توسعه، متناسب با تحولات اجتماعی و نهادی، بهینه‌سازی گردد. این نشست با تاکید بر لزوم توانمندسازی مدیران، سیاست‌گذاران و نهادهای حکمرانی از منظر دانشی، مهارتی و بینشی برای مواجهه با پیچیدگی‌های فزاینده حکمرانی، به کار خود پایان داد.

در خاتمه، دکتر عبدالحسین زاده، به سوالات مطرح شده به شرکت کنندگان پاسخ دادند.