سلسله کارگاه های روایت یک تجربه
دومین کارگاه: «احیای دیپلماسی فرهنگی»
با حضور حجت الاسلام مهدی ایمانی پور؛ رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی
دومین کارگاه «روایت یک تجربه» که به ارائه تجربی الگوها و روشهای مدیریتهای ارشد مدیران دولت سیزدهم میپردازد، شاهد ارائه رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و سه نفر از معاونان این سازمان بود.
مرکز آموزش مدیریت دولتی برای انتقال تجربههای مدیران، اقدام به برگزاری کارگاههای آموزشی باعنوان «روایت یک تجربه» کرده تا مدیران دولتی، تجربههای دوران مسئولیت خود در سازمانها و نهادها را برای مدیران جوان، تشریح و تببین کنند.
در این کارگاهها به صورت تخصصی، آموزشهای «مورد محور» ارائه میشود تا بتوان از این تبادل تجربهها برای پیشبرد امور استفاده بهینه کرد.
در دومین کارگاه از سلسله کارگاههای«روایت یک تجربه»، حجتالاسلام والمسلمین «محمدمهدی ایمانیپور» رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی (راوی تجربه) به پیشینه این سازمان از زمان شروع به کار و چالشهای اصلی آن پرداخت. وی یکی از دلایل تشکیل این سازمان را «تحول در دیپلماسی فرهنگی و عمومی جمهوری اسلامی» برشمرد و گفت: ارتقاء جایگاه دیپلماسی فرهنگی، تجمیع ظرفیتهای فرهنگی کشور، سیاستگذاری و راهبری واحد، پرهیز از اقدامات پراکنده و جزیرهای، تقسیم کار ملی (همافزایی در ستاد و تعامل در صف) و پرهیز از نوسانهای ناشی از تغییر دولتها (وابستگی به وزارت خارجه یا فرهنگ و یا...) از مهمترین دلایل تشکیل این سازمان است.
ضرورت باز مهندسی «تحول»
رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی بر ضرورت باز مهندسی «تحول» تاکید و با طرح این پرسش که در سطح جهانی در کجا قرار داریم، افزود: هژمونی غرب به ویژه در حوزه اقتدار سنتی خود یعنی بعد نظامی و تمرکز بر تتمه قدرت نرم، رو به افول گذاشته و این سراشیبی با واژگانی همچون «قرن آمریکایی به سر آمده»، «دوران پساآمریکایی» و «قرن آسیایی» روایت میشود. شواهد موجود از تغییر در نظم موجود جهانی و قرار گرفتن جهان در یک «پیچ تاریخی» حکایت دارد.
به گفته وی، تغییر مسیر جریان اجتماعی مورد حمایت غرب از رویکردهای تبلیغی و ترویجی همچون «صدور دموکراسی» به نوسازی رویکردها و بازآرایی جریانهای ضد ارزشی همانند «فمنیسم نو» و تلاش همهجانبه برای فروپاشی اصیلترین و دیرپاترین نهاد فطری ـ بشری یعنی «خانواده»، تصدیقکننده از نفسافتادن جریان مدعی اداره دنیا در حوزه اجتماع و فرهنگ است.
حجتالاسلام ایمانیپور ادامه داد: در سطح منطقه، جریان فرهنگی انقلاب اسلامی با میدان آوردن عنصر اصلی و مهم «هویت مردم منطقه»، یعنی «باورمندی عمیق به دین و اسلام» از یک سو و نهادینه کردن «منطق مقاومت» از سوی دیگر، به یک «جریان موثر اجتماعی_ فرهنگی» تبدیلشده که انبوهی از «وفاداران و دوستداران مشتاق و علاقمند»را دربر میگیرد که متاسفانه در وضعیت غیرمنسجم به سر میبرند.
وی تاکید کرد: این «کانونهای جوشان، موثر و مقتدر» اما «جدا از هم» اگر به یکدیگر متصل شوند، میتوانند معجزه منطق انقلاب اسلامی در تولید «قدرت» و «ایجاد عزت» برای ملتها را به منصه ظهور برسانند.
وی در بخش دیگری از سخنان خود به وضعیت سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی تا آبان 1400 اشاره کرد و گفت: مدیریت 70 درصد از نمایندگیهای فرهنگی با سرپرست بود. همچنین نمایندگیهای فرهنگی از 85 نمایندگی در سال 92 به 49 نمایندگی در سال 1400 کاهش یافت.
رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی از جمله برخی مشکلات این نهاد را «وقفه 11 ساله در برگزاری اجلاس رایزنان فرهنگی، کاهش بودجه نمایندگیها، عدم جایگزینی نیروهای کارآمد و بحران نیروی انسانی مناسب (سازمان به کهنسالی رسیده و نیرو تربیت نشده)، تضعیف ساختاری بویژه در امور مربوط به زنان و ایرانیان خارج از کشور، کاهش قدرت خرید ارز در 10 سال (در آبان 1400 قدرت خرید به یک پنجم سال 90 رسید)، تحقق نیافتن پروژههای کلان همچون تعلیق 9 ساله جایزه امام خمینی(ره) و فرسودگی و قدیمیشدن زیرساختهای بیشتر دفتر نمایندگیها برشمرد.
وی خاطرنشان کرد که تحلیل گذشته و ضرورت تحول، به معنای نادیده گرفتن مسیر طی شده نیست و در واقع، «گذشته چراغ راه آینده است.»
دغدغهها و مشکلات مالی
حجتالاسلام ایمانیپور در ادامه به مشکلات مالی این نهاد و مقایسه آن به هزینههای دیگر کشورها اشاره کرد و گفت: کمترین سرانه بودجه یک نمایندگی فرهنگی اروپایی(فرانسه) 51 برابر بیشتر از سرانه بودجه نمایندگیهای ماست. در حوزه همسایگان نیز جمهوری آذربایجان با کمترین بودجه واحدهای نمایندگی، بیش از 10 برابر ما هزینه میکند.(فقط 20 میلیون دلار برای نظامی گنجوی).
«این رقم برای ترکیه 12 برابر (به غیر از بودجه مدارس امام خطیب و امور مذهبی فرهنگی دیانت) و برای عربستان 43 برابر (به غیر مواردی نظیر شبکه ایران اینترنشال).»
به گفته وی، مجموع هزینه فرهنگی برون مرزی کشورها بسیار بیش از این مبالغ است و موارد یاد شده، فقط ناظر به نمایندگی فرهنگی رسمی است. به عنوان مثال، آمریکا در قالبهای مختلف در هر کشور، چند هزار برابر ایران هزینه فرهنگی میکند.
چرا باز مهندسی «تحول»، ضروری است
وی در ادامه به ضرورتهای بازمهندسی در این عرصه اشاره کرد و گفت: با وجود سرعت گرفتن تحولات منطقهای و جهانی و قرار گرفتن در پیچ تاریخی، از منویات تاسیس این نهاد به عنوان مهمترین دستگاه دیپلماسی فرهنگی کشور فاصله گرفته شده است.
وی تصریح کرد، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی به عنوان دستگاهی در کنار سایر دستگاهها دیده شده است؛ در حالی که باید فراتر از دیگر دستگاهها به آن توجه شود.
در واقع از جمله دلایل ضرورت بازمهندسی تحول میتوان به «ورود به گام دوم انقلاب و توسعه نگاه تمدنی(دیپلماسی فرهنگی از معرفی جمهوری اسلامی تا پیشرانی تمدنی) «تغییر نگاه به دیپلماسی فرهنگی و عمومی، از ابزار به هدف»، ناکارآمدی شیوههای رایج در دیپلماسی (مراکز فرهنگی تصدیگر؛ مدل آمریکایی دیپلماسی)، تغییر در ابزارها، تنوع یافتن نیازها و مخاطبان، توسعه دامنه کنشگران (برجستهشدن نقش کنشگران غیردولتی)، شتابگرفتن فعالیت معارضان و رقبا و ایجاد جبهههای جدید و بازبینی راهبردها(فتح در میدان، عقبماندگی در اذهان( اشاره کرد.
گامهای نخست یک راه بلند؛ چه میخواهیم انجام دهیم؟
ایمانیپور افزود: با توجه به این تحلیل، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی از اوضاع و روندهای فرهنگی دنیا و «اقتضائات دوران جدید حاکم بر نظام بینالملل» و همچنین اطلاع از «ظرفیت، قدرت و قوت جریان فرهنگی انقلاب اسلامی»، موارد زیر را به عنوان ستون برنامه تحولی خود در نظر قرار داده است :
_ از سازمان اداری به نهاد انقلابی با نیروهای تحولگرا
_ از سازمان تصدیگر به قرارگاه تنظیمگر
_ از سازمان غیرخلاق به سازمان دانش بنیان و مبتکر
_ از تمرکز بر کنشگران حاکمیتی به کنشگران مردمی و بومی
_ از روشها و اقدامات کماثر و زودگذر به فعالیتهای پرمخاطب با تاثیرگذاری بالا
رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، از جمله اقدامات مورد نیاز برای «چرخش از سازمان اداری به نهاد انقلابی با نیروهای تحولگرا» را «انتصاب مدیران تحولگرا در ستاد با هدف تلفیق تجربه عملی و دانش نظری روزآمد»، «حاکمیت نظام شایستهسالاری و شکستن انحصار انتخاب رایزنان از درون سازمان و انتخاب رایزنهای جدید در تراز انقلاب (از بانوی رایزن تا رایزن اهل سنت)»، «ایجاد کارگروه توانمندسازی و آموزش نیروی انسانی»، «بازسازی نیروی انسانی سازمان (با جذبهای موقت، بلندمدت هدفمند، ایجاد رشته دیپلماسی فرهنگی) و «ایجاد کانون ارزیابی ویژه سازمان» بیان کرد.
به گفته وی، «چرخش از سازمان تصدیگر به قرارگاه تنظیمگر» با اقداماتی همچون «تغییر نگاه هیاتامنایی شورایعالی سازمان»، «تدوین نظام جامع حکمرانی امور فرهنگی_بینالمللی»، «تشکیل کارگروه دیپلماسی عمومی در تدوین احکام برنامه هفتم»، «ایجاد قرارگاه ارتباطات راهبردی در چارچوب قرارگاه امام صادق (ع)» و «طراحی سامانه مدیریت عملکرد جامع دستگاههای فرهنگی بینالمللی» امکانپذیر است.
رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، راه «چرخش از سازمان غیرخلاق به سازمان دانش بنیان و مبتکر» را از مسیر «استفاده از زیستبوم اندیشهورزی کشور، ارتقای کیفیت محیطشناسی (استفاده از هوش مصنوعی در طراحی سامانه رصد)، طراحی ایده و اقدام در کارگروههای کشوری با بهرهگیری از رایزنان ادوار مختلف، برگزاری نشستهای تحلیل آخرین تحولات و رویدادهای فرهنگی عرصه بینالملل (مدیریتی و کارشناسی) و طراحی جایزه ملی پژوهش در روابط خارجی» بیان کرد.
به گفته وی، «چرخش از تمرکز بر کنشگران حاکمیتی به کنشگران مردمی و بومی» نیز از طریق «ظرفیتیابی و مهارتافزایی فرهنگی کنشگران غیردولتی با هدف نقشآفرینی بینالمللی (در قالب رویدادهای «از ایران بگو»، «جهان بانو»، «دماوند»)، ایجاد قرارگاههای مجازی به زبانهای پر مخاطب، دعوت از افراد پرنفوذ برای تورهای آشنایی با ایران و تشکیل بنیاد دیپلماسی عمومی ایران با هدف تمهید رویکردهای نوین در دیپلماسی» امکانپذیر است.
حجتالاسلام ایمانیپور همچنین معتقد است برای موفقیت در «چرخش از روشها و اقدامات کماثر به فعالیتهای پرمخاطب و بنیادین» با اقداماتی همچون «تدوین برنامه تحول (در سه ماه اول مسئولیت) و عملیاتیسازی آن، تقویت دیپلماسی همسایگی، حضور هدفمند در زیستبومهای نوین فرهنگی، تشکیل شورای توسعه صادرات محصولات و خدمات فرهنگی، طراحی نسل جدید نمایندگیهای فرهنگی (از تصدی به تسهیلگری) و طراحی جشنواره تمدن نوین اسلامی و گفتوگوهای فرهنگی تهران» نیاز است.
الزامات
وی تاکید کرد: «ایفای نقش قرارگاهی، افزایش توان رقابت با رقبا و معارضان، توسعه خدمات فرهنگی به ایرانیان و تامین نظر رهبر معظم انقلاب در به نمایش گذاشتن اقتدار معنوی نظام و افق گشایی برای تمدن نوین اسلامی» الزامات مورد نیاز خود را دارد.
وی از جمله این الزامات را «حمایت از طراحی نظام نوین حکمرانی فرهنگی بینالمللی؛ حمایت از استقرار نظام مدیریتی قرارگاهی؛ تدوین قوانین، مقررات و آییننامههای حمایتی؛ الزام دستگاه دیپلماسی به ایجاد وحدت رویه و اختصاص بودجه مناسب» برشمرد.
رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی با بیان اینکه «جنگ نرم باور نشده است»، افزود: الزامات جنگ سخت را رعایت کردیم بنابراین امروز بازدارندگی داریم. تکرار این تجربه در حوزه جنگ نرم یک ضرورت است. باید پذیرفت که ارائه تصویر شایسته از جمهوری اسلامی بخشی از امنیت ملی ماست. تحریم حاصل تحریف است؛ باید تحریف را خنثی کنیم تا تحریم برداشته شود.
وی گام دوم را گام «الگوسازی از جمهوری اسلامی ایران» دانست و گفت: الگو شدن، بدون «تصویرسازی» و «تبیین موثر» در خارج کشور محقق نخواهد شد؛ سازمان فرهنگ و ارتباطات قرارگاه تبیین و تصویرسازی در حوزه بینالملل است.
- لینک کوتاه : /Zn
نظر دهید